Evropska unija je od početka ruske agresije na Ukrajinu, 24. februara 2022, uvela niz sankcija koje su u znatnoj mjeri uticale na svjetski poredak i generalno funkcionisanje na svjetskom nivou.
EU je uvela sankcije protiv Rusije kao odgovor na invaziju na Ukrajinu 24. februara i aneksiju ukrajinskih regija Donjecka, Luganska, Zaporožja i Hersona.
Sankcije dopunjuju postojeće mjere nametnute Rusiji od 2014. nakon aneksije Krima i nesprovođenja sporazuma iz Minska.
Sankcije uključuju ciljane restriktivne mjere (pojedinačne sankcije), ekonomske sankcije i mjere za vize.
Cilj ekonomskih sankcija je da se nametnu teške posljedice Rusiji zbog njenih postupaka i da se efektivno osujeti ruska sposobnost da nastavi agresiju.
Pojedinačne sankcije usmjerene su na osobe odgovorne za podršku, finansiranje ili provedbu akcija koje narušavaju teritorijalni integritet, suverenitet i nezavisnost Ukrajine ili koji imaju koristi od ovih radnji.
Sankcije EU nemaju uticaja na određene kategorije
Sankcije ne blokiraju izvoz i transakcije vezane za hranu i poljoprivredne proizvode.
Lideri EU naglasili su na Evropskom vijeću od 23. do 24. juna da je Rusija isključivo odgovorna za globalnu prehrambenu krizu i da sankcije EU nisu usmjerene na hranu i poljoprivredne proizvode. Sigurnost hrane i pristupačnost ključni su prioritet za EU i njene države članice.
Sankcije EU ne utiču na sigurnost hrane i pokrivaju samo bilateralnu trgovinu između EU i Rusije – ne i međunarodnu trgovinu.
Sankcije EU eksplicitno isključuju zalihe hrane i đubriva: ne postoje sankcije za ruski izvoz hrane na globalna tržišta. Kako se navodi u zvaničnom saopštenju Evropske unije, svako može da upravlja, kupuje, transportuje, obezbjeđuje hranu i đubriva koja dolaze iz Rusije.
Ograničenja na uvoz određenih đubriva pod sankcijama EU odnose se samo na proizvode uvezene u EU i ne odnose se na njihov izvoz u Ukrajinu iz EU ili Rusije.
EU je takođe napravila izuzetke u okviru svojih sankcija: iako evropski vazdušni prostor nije otvoren za ruske avione, države članice EU mogu odobriti prelet svog vazdušnog prostora ruskih aviona ako je to potrebno u humanitarne svrhe. Države članice EU također su ovlaštene odobriti brodovima pod ruskom zastavom pristup lukama EU, kao i odobriti ruskim drumskim prijevoznicima ulazak u EU za potrebe uvoza ili transporta poljoprivrednih proizvoda, uključujući gnojiva i pšenicu, koji ne podliježu ograničenjima.
Ko su pojedinci koji su pod evropskim sankcijama?
Ukupno, uzimajući u obzir ranije pojedinačne sankcije uvedene nakon aneksije Krima 2014. godine, EU je sankcionisala 1386 pojedinaca i 171 entitet. Spisak pojedinaca uključuje:
- predsjednika Rusije Vladimira Putina;
- ministra vanjskih poslova Rusije Sergeja Lavrova;
- bivšeg predsjednika Ukrajine Viktora Janukoviča;
- oligarsi povezani s Kremljom, poput Romana Abramoviča;
- članovi ruske državne dume (donji dom parlamenta)
- članovi Savjeta za nacionalnu bezbjednost
- ministri, guverneri i lokalni političari, kao što je gradonačelnik Moskve.
Sankcije za pojedince sastoje se od zabrane putovanja i zamrzavanja imovine. Zabrane putovanja sprečavaju pojedince s popisa da uđu ili prolaze kroz teritoriju EU, bilo kopnom, vazduhom ili morem.
Zamrzavanje sredstava znači da su svi računi navedenih lica i entiteta u bankama EU blokirani. Takođe im je zabranjeno stavljati na raspolaganje bilo kakva sredstva, direktno ili indirektno.
To osigurava da se njihov novac više ne može koristiti za podršku ruskom režimu niti da pokušavaju pronaći sigurno utočište u EU. visokih zvaničnika i vojnih lica istaknuti poslovni ljudi (tj. ljudi aktivni u ruskoj industriji čelika i drugi koji ruskoj državi pružaju finansijske usluge, vojne proizvode i tehnologiju) propagandisti i akteri dezinformacija.
Kako su sankcije uticale na trgovinu Rusije i EU
U sklopu ekonomskih sankcija, EU je Rusiji nametnula niz uvoznih i izvoznih ograničenja. To znači da evropski subjekti ne mogu prodavati određene proizvode Rusiji (ograničenja izvoza) i da ruskim subjektima nije dozvoljeno da prodaju određene proizvode u EU (uvozna ograničenja).
Lista zabranjenih proizvoda osmišljena je tako da maksimizira negativan uticaj sankcija na rusku ekonomiju uz istovremeno ograničavanje posljedica za preduzeća i građane EU. Ograničenja izvoza i uvoza isključuju proizvode prvenstveno namijenjene potrošnji i proizvode koji se odnose na zdravstvo, farmaciju, hranu i poljoprivredu, kako ne bi naštetili ruskom stanovništvu.
Zabrane sprovode carinski organi EU.
Sankcije Rusiji takođe uključuju i drumski transport, vazduhoplovstvo i pomorski transport. Pored toga, EU je obustavila i emitovanje pet ruskih medija zbog, kako su naveli, kampanje širenja dezinformacija.