U prvih devet mjeseci ove godine zabilježen je porast sajber kriminaliteta, te su tako evidentirana 123 krivična djela, dok je tokom prošle godine bilo njih 105, potvrdili su za “Nezavisne” iz MUP-a Republike Srpske.
Kako navode, udio sajber kriminaliteta, u prethodnom periodu, u ukupnoj strukturi krivičnih djela nije zanemariv.
“Struktura krivičnih djela iz oblasti sajber kriminaliteta u Republici Srpskoj je ista kao u zemljama iz okruženja, pa i šire. Iako su nacionalnim zakonodavstvom preciznije određena krivična djela koja čine sajber kriminalitet, ne treba izgubiti iz vida da značajan udio u strukturi krivičnih djela u ukupnom sajber kriminalitetu čine i klasična krivična djela počinjena uz pomoć kompjutera, odnosno putem interneta”, navode iz MUP-a RS.
Ističu da su sajber napadi postali sve češći i sofisticiraniji, a alati za napad dostupniji širem krugu zainteresovanih, od pojedinaca i političkih aktivista preko kriminalnih grupa i terorista, do bezbjednosnih struktura i oružanih snaga država.
“Sa sve većom digitalizacijom društva koja predstoji, uključujući i e-servise republičke uprave i integrisane baze podataka građana, e-zdravstvo, povezivanje kritične infrastrukture i industrije i integrisane digitalne sisteme finansijskog sektora i banaka, rizici od sajber kriminaliteta postaju sve veći”, ističu iz MUP-a RS.
Dodaju da su najčešće vrste sajber kriminala kod nas krivična djela kompjuterske prevare, oštećenje kompjuterskih podataka i programa, neovlašteni pristup zaštićenom kompjuteru, kompjuterskoj mreži, telekomunikacionoj mreži i elektronskoj obradi podataka, zatim slijedi iskorištavanje djece i maloljetnih lica za pornografiju, upoznavanje djece s pornografijom, izrada i unošenje kompjuterskih virusa te kompjuterska sabotaža i falsifikovanje kreditnih i kartica za bezgotovinsko plaćanje i iznuda te krivična djela kojima se štite autorska prava kao što je nedozvoljeno korištenje autorskih prava.
Da Srpska radi na unapređenju sajber bezbjednosti, potvrđuje za “Nezavisne” Srđan Rajčević, ministar za naučnotehnološki razvoj, visoko obrazovanje i informacioni razvoj RS.
“Moramo razdvojiti dva pojma, a to su sajber bezbjednost i sajber kriminalitet. Sajber bezbjednost se odnosi samo na tehničku zaštitu informacionih sistema, a sajber kriminalitet je izvršenje krivičnog djela. Nedovoljna sajber bezbjednost prethodi izvršenju krivičnog djela, a to već vodi u visokotehnološki, odnosno sajber kriminalitet”, pojasnio je Rajčević.
Ističe da je Srpska 2011. godine donijela Zakon o informacionoj bezbjednosti, te je jedina na nivou BiH koja ima pozitivne propise iz oblasti sajber bezbjednosti, a na osnovu tog zakona formiran je Nacionalni CERT Republike Srpske.
On je naglasio da je u završnoj fazi zaključivanje javnih procedura u vezi sa osnivanjem sajber akademije u Banjaluci, a koju Inovacioni centar Banjaluka radi zajedno sa izraelskom kompanijom “Elta sistemi”, jednom od najuspješnijih u oblasti sajber bezbjednosti u Izraelu.
“Očekujemo da ćemo kroz osnivanje te akademije Banjaluka postati svojevrsni centar kibernetičke bezbjednosti, a gdje ćemo kroz masovne obuke državnih službenika i svih zainteresovanih uspjeti da podignemo nivo svijesti o potrebi edukacija u oblasti sajber bezbjednosti. Akademija će imati opseg djelovanja u narednih pet godina kroz razne programe obuke, izdavanje industrijskih sertifikata pa čak i nekoj vrsti akademskih kvalifikacija, a s obzirom na to da kroz memorandum koji smo potpisali sa izraelskim partnerima imamo mogućnost da kreiramo i studijske programe s relevantnim univerzitetima u Izraelu, koji je broj jedan što se tiče kibernetičke bezbjednosti u svijetu”, istakao je Rajčević.
Foto: Pete Linforth, Pixabay
/Nezavisne/