Bivši ministar finansija Riši Sunak biće imenovan za novog premijera Velike Britanije, pošto je jedini dobio više od 100 glasova u okviru Konzervativne partije nakon ostavke Liz Tras.
Sunak će tako postati lider Konzervativaca, a zvanično će biti imenovan za premijera Velike Britanije do kraja nedjelje.
Jedina protivkandidatkinja Sunaku bila je Peni Mordant, koja se povukla iz trke samo par minuta prije zvaničnog proglašenja. Nakon ostavke Tras, smatralo se da bi čak i bivši premijer Boris Džonson mogao da se ponovo kandiduje za lidera Velike Britanije. Međutim, Džonson je sinoć rekao da neće učestvovati u trci, tvrdeć da, iako ima dovoljno podrške, sada “nije pravo vrijeme” za to. Jedan broj Džonsonovih istaknutih pristalica dao je svoju podršku Sunaku, prenosi Euronews. Nakon što je Džonson rekao da se neće kandidovati, Sunak je na Tviteru pozitivno govorio o njemu, istakavši da je vodio zemlju “kroz neke od najtežih izazova”, tokom Bregzita i uvođenja vakcine protiv koronavirusa. “A onda se suočio sa Putinom i njegovim varvarskim ratom u Ukrajini. Uvijek ćemo mu biti zahvalni na tome”, napisao je Sunak.
Ko je Riši Sunak?
Sunak se dugo smatrao favoritom za mjesto novog premijera, mada je prije manje od dva mjeseca izgubio od Tras. Bio je ministar finasija u kabinetu Borisa Džonsona od 2020. do 2022. godine i stekao je uglavnom pozitivan ugled u javnosti nakon uvođenja popularnih mjera tokom panedemije koronavirusa, kao što su popusti na ishranu u restoranima.
Nedavno je bio pod pritiskom zbog pitanja u vezi sa poreskim statusom njegove supruge Akšate Murti, multimilajrderke koja živi u Indiji. Neki konzervativci bili su zabrinuti da je Sunaku ovaj nivo ispitivanja teško pao, a sada kada je na vlasti moraće da prevaziđe kritike političkih neprijatelja svih pravaca. Opozicioni lideri podsjećaju da je zajedno sa Džonsonom bio kažnjen zbog prisustva na zabavi tokom lokdauna za vrijeme trajanja pandemije koronavirusa.
Prema pisanju portala Biznis standarda rođen je u Sautemptonu 12. maja 1980. godine. Sin indijskih imigranata, ljekara i farmaceuta, koji su godinima živjeli u Africi, nakon čega su se preselili u Englesku. Završio je neke od najprestižnijih privatnih škola, a prije nego što je ušao u politiku radio je za “Goldman saks”.
Kada je riječ o ekonomiji, što je Sunakova struka, zauzima značajno drugačiji stav od Džonsona. Sunak favorizuje niže poreze i stroža ograničenja javne potrošnje, a zanimljivo je da je sva tri puta glasao za prijedlog sporazuma o Bregzitu koji je bivša premijerka Tereza Mej postigla sa Briselom. Džonson je, pak, bio najveći kritičar tog sporazuma.
Oženjen je Akšatom Murti, ćerkom indijskog milijardera Narajane Murtija, osnivača Infosis-a. Oni su u braku od avgusta 2009. godine. Upoznali su tokom studija na Univerzitetu Stanford i imaju dvije kćerke. Za Sunakovu suprugu se govori da je jedna od najbogatijih žena u Velikoj Britaniji.
Tras ušla u istoriju
Tras je podnijela ostavku prošle nedjelje poslije 45 dana na funkciji, priznajući da nije mogla da ispuni ekonomske planove o smanjenju poreza.
Ona je danima bila na udaru žestokih kritika zbog takozvanog “mini budžeta” koji je novi britanski ministar finansija Džeremi Hant poništio skoro u cjelosti, najavivši zaustavljanje plana subvencionisanja energije, uz poruku da je zemlji potrebno da ponovo stekne povjerenje investitora.
Nakon ostavke, Tras je ušla u istoriju na dva načina – kao posljednja premijerka za vrijeme kraljice Elizabete Druge, ali i kao premijerka koja je najkraće ostala na toj poziciji.
Glavni politički dopisnik BBC Nik Erdlej je poslije ostavke Liz Tras rekao da “nikada nije video nešto nalik ovome”, jer je Tras samo dan nakon podnošenja ostavke poručila “da je borac”.
“Međutim, nivo haosa u vladi, parlamentu i Konzervativnoj partiji doveo je Liz Tras do tačke u kojoj je znala da ne može da nastavi mandat”, istakao je on uz ocjenu da je riječ o najvećem preokretu moći koji je viđen u modernim vremenima.
“Ovo je promjena brzinom munje. Pitanje je da li Konzervativna partija može da se sjedini sa novim liderom i da li može da izbjegne opšte izbore”, rekao je Erdlej, i zaključio da je riječ o situaciji bez presedana, kao i o krizi bez presedana u britanskoj politici.
/Euronews/