Nobelova nagrada za književnost 2023. dodjeljena je norveškom piscu Jonu Foseu kako je navedeno “za njegove inovativne drame i prozu koja daje glas neizrecivom”.
Jon Olav Fose rođen 29. septembra 1959. godine norveški je pisac i dramaturg.
Jon Fosse rođen je u Haugesundu u Norveškoj. Teška nesreća u dobi od sedam godina dovela ga je blizu smrti, iskustvo je značajno utjecalo na njegovo pisanje u odrasloj dobi. Upisao je Univerzitet u Bergenu i studirao komparativnu književnost.
Fose je pisao romane, kratke priče, poeziju, knjige za djecu, eseje i drame. Djela su mu prevedena na više od četrdeset jezika. Takođe je svirao, a veći dio njegove tinejdžerske prakse pisanja uključivao je stvaranje vlastitih tekstova za muzička djela.
Od 1901. godine dodijeljeno je 115 Nobelovih nagrada za književnost. Nagrada se često nije dodjeljivala tokom Prvog i Drugog svjetskog rata, nagrade nisu dodijeljene 1914, 1918, 1935, 1940, 1941, 1942. i 1943. godine.
U četiri navrata nagrada je podijeljena, ali to se nije dogodilo gotovo 50 godina. Ejvind Džonson i Hery Martinson posljednji su put podijelili nagradu 1974. godine.
Najmlađi dobitnik Nobelove nagrade za književnost bio je Rudjard Kipling, koji je imao 41 godinu kada je 1907. dobio nagradu. Najstarija je bila Doris Lesing, koja je imala 88 godina kada je proglašena laureatom 2007. godine.
Prošle je godine francuska spisateljica Ani Erno postala 17. žena koja je osvojila Nobelovu nagradu za književnost. Selma Lagerlof bila je prva žena koja je odlikovana 1909. godine.
Dvoje ljudi odbilo je nagradu: Žan-Pol Sartr 1964. (dosljedno je odbijao sve službene počasti) i Boris Pasternak 1958, koji je prvo prihvatio nagradu, ali su ga “kasnije vlasti njegove zemlje (Sovjetskog Saveza) “ubijedile” da nagradu ipak odbije.