Većina ljudi koji su preležali kovid 19 imaju značajno lošije rezultate na testovima inteligencije nego što bi se očekivalo, pokazala je velika studija objavljena u Lansetovom časopisu “EClinicalMedicine“.
Naučnici sa Imperial Koledža u Londonu, koji se bave istraživanjem mozga, odnosno, neurologijom, u studiji su koristili rezultate Velikog britanskog testa inteligencije, koji je pokrenut još 2019. godine.
Testiranje inteligencije, sprovedeno putem internet mreže, obavilo je 81.337 ljudi u periodu od januara do decembra 2020, uključujući i onih 13.000 zaraženih kovidom 19.
Nakon što su uzeli u obzir i isključili uticaj različitih varijabli, kao što su starosno doba, pol, obrazovanje, finansijski prihodi, rasna i etnička pripadnost, istorija bolesti, depresija, umor, raniji mentalni problemi i zanimanje, naučnici su otkrili da su oni koji su se zarazili koronavirusom imali značajno lošije rezultate od očekivanih u odgovarajućoj demografskoj grupi.
Deficit zabilježen i kod hospitalizovanih i kod nehospitalizovanih
Pacijenti koji su završili na respiratorima imali su najveći deficit, jednak padu IQ-a za sedam bodova, međutim, pad je zabilježen čak i kod osoba koje su preležale blagi oblik bolesti.
“Deficiti su bili značajni kod hospitalizovanih osoba (N = 192), ali i kod nehospitalizovanih koje su imale biološku potvrdu infekcije kovidom 19 (N = 326). Analiza markera premorbidne inteligencije nije pokazala da su ove razlike postojale pre infekcije. Detaljnija analiza ovog slučaja izvedena je kroz podtestove, i samoj e podržala hipotezu da kovid 19 ima uticaj na više domena ljudskog zapažanja”, rekli su autori studije.
“Pad inteligencije je bio najizraženiji u područjima u kojima se koriste kognitivne funkcije, poput zaključivanja, rješavanja problema, prostornog planiranja i otkrivanja ciljeva.”
Ovi rezultati u skladu su sa izvještajima o dugom kovidu, u kojima se uobičajeno spominju moždana magla, problemi sa koncentracijom i poteškoće u pronalaženju tačnih reči”, dodali su naučnici.
Starenje mozga za 10-ak godina
Prilikom prvog objavljivanja rezultata studije, prije nego što je prošla recenziju i objavljena u relevantnom časopisu, autori su izjavili da su zabilježili pad inteligencije koji odgovara starenju mozga za 10-ak godina.
Ipak, neki stručnjaci koji nisu bili direktno uključeni u istraživanje, tom prilikom su istakli da rezultate, iako su vrlo zanimljivi, ipak treba uzeti sa dozom rezerve.
“U istraživanju nisu bile poznate kognitivne funkcije učesnika studije pre nego što su oboljeli od kovida 19, a rezultati takođe ne pokazuju da li bolesnici mogu da se oporave posle dužeg vremena, što znači da uticaji na kognitivne sposobnosti možda mogu da budu kratkoročni”, rekla je Džoana Vardval, neurohirurg sa Univerziteta u Edinburgu.
U ovoj studiji procjenjivanje inteligencije prije obolijevanja i nakon njega ima poseban značaj jer su neka ranija istraživanja pokazala da ljudi manjih kognitivnih sposobnosti češće obolijevaju od kovida 19 i da se snažnije protive raznim epidemiološkim mjerama, kao što je držanje distance, nošenje maski i vakcinisanje.
Naime, jedno istraživanje objavljeno u uglednom naučnom časopisu “Proceedings of the National Academy of Sciences“, sprovedeno na uzorku od preko 800 Amerikanaca, pokazalo je da se mjerama društvenog distanciranja, što uključuje obrasce ponašanja, kao što je držanje fizičke udaljenosti, izbjegavanje rukovanja i dodirivanja, pranja ruku i nošenje maski, se snažnije protive ljudi sa manjom inteligencijom i slabijim kapacitetom radne memorije.
Virus SARS-CoV-2 potvrđeno ulazi u mozak i uzrokuje oštećenja
Britanski autori u uvodu ističu da su se odlučili na istraživanje jer sve više studija pokazuje da kovid-19 može da utiče na mozak. Naime, poznato je da neki virusi mogu zaraziti neurone, pa i mozak, a SARS-CoV-2 spada u takve patogene.
Na tu činjenicu, ukazuju simptomi kao što su gubitak čula mirisa, te studije koje su pokazale da pacijenti sa kovidom 19 mogu da razviju niz neuroloških komplikacija, uključujući one koje su posledica moždanog udara, encefalopatije, upalnog sindroma, mikrokrvarenja i autoimunih reakcija.
U prilog ozbiljnosti problema, govori istraživanje objavljeno u časopisu Nature Neuroscience objavljeno 20. novembra 2020. koje je pokazalo da SARS-CoV-2 može da uđe u živce i mozak, gde prouzrokuje razna oštećenja, uključujući i zgrušavanja krvi – tromboembolije.
Autori u toj studiji u uvodu pišu da su na različite načine dokazali prisutnost RNA i proteina SARS-CoV-2 u anatomski različitim regijama nazofarinksa i mozga.
Zašto je pametno čuvati se SARS-CoV-2 i drugih virusa?
Mada ne postoje direktni dokazi da virusi uzrokuju neurodegenerativne bolesti poput Alzheimerove ili Parkinsonove, naučnici sve češće upozoravaju da bi upalne reakcije koje uzrokuju virusne infekcije mogle biti pokretači neurodegeneracije, naročito kod osoba koje imaju genetsku sklonost takvim procesima.
Naime, svaki upalni proces ima potencijal da izazove oštećenja u zaraženom tkivu.
Drugim riječima, prebolijevanje virusnih bolesti protiv kovida 19 za posledicu može imati poteškoće koje dolaze do izražaja tek u starijim godinama života.
To nameće pitanje treba li zdravstvene politike i ponašanje urediti na takav način da se virusne bolesti izbjegavaju čak i kada nisu tako teške kao koronavirus, između ostalog, boljim kampanjama vakcinisanja.