U Republici Srpskoj je od januara do novembra ove godine evidentirano 29 krivičnih djela proganjanja, a od tog broja 22 žrtve su žene.
Žrtve proganjanja često postaju mete i drugih krivičnih djela, stalno imaju osjećaj straha i nesigurnosti, te u svakom momentu iščekuju da im se nešto može desiti, a bilo je slučajeva i kada su progonitelji svojim žrtvama slali i 5.000 poruka.
Iskustva su to Fondacije “Udružene žene” u Banjaluci, gdje pružaju pravnu i psihološku pomoć žrtvama proganjanja, ali i drugih oblika rodno zasnovanog nasilja.
Iako ovo krivično djelo zakon prepoznaje tek nekoliko godina, žrtve ga još rijetko prijavljuju ili ne prepoznaju.
Zakon ga je jasno definisao, a proganjanje je kada neko uporno i kroz duže vrijeme prati ili uhodi drugo lice ili s njim direktno ili preko trećeg lica nastoji uspostaviti ili uspostavlja neželjeni kontakt ili na drugi način kod tog lica izaziva promjene životnih navika, tjeskobu ili strah za vlastitu sigurnost ili sigurnost njoj bliskih lica.
Za to djelo je zaprijećena novčana kazna ili kazna zatvora do dvije godine, a teži oblik djela postoji ako je ono izvršeno u odnosu na sadašnjeg ili bivšeg bračnog partnera, lica sa kojim je izvršilac bio u intimnoj vezi ili prema djetetu, uz zaprijećenu kaznu zatvora od šest mjeseci do tri godine.
“Žrtve uhođenja ili proganjanja imaju strah, osjećaj potpune nesigurnosti. Proganjanje se vrši na različite načine, neposredno ili posredno, fizički putem praćenja, dočekivanja ili putem sredstava komunikacije društvenih mreža, slanjem poruka i to ima određen kontinuitet. Najčešće se dešava u partnerskim odnosima. Postoje situacije kada žrtvama te osobe dolaze na radno mjesto ili jednostavno budu u blizini, na primjer u bašti kafića pa posmatraju žrtve koje uhode”, rekla je za “Nezavisne” Gorica Ivić iz Fondacije “Udružene žene”.
Prema njenim riječima, kroz njihovo iskustvo kroz servis rada više žrtava se odluči da ignoriše nego da prijavi krivično djelo, a dosta prijava je procesuirano i izricane su kazne.
“To uhođenje uglavnom prijave kada su već zabrinute za vlastiti život, ali brojka je mnogo veća”, rekla je Ivićeva.
Prema njenim riječima, društveni mediji doprinose mogućnostima proganjanja.
“Imate telefon pa vam neko stalno šalje različite poruke gdje ste i s kim ste. Uporno praćenje i uhođenje je patološko ponašanje koje mijenja i otežava život, dinamiku, što nije prihvatljivo. Dešava se i da se žrtva zbog toga preseli u drugi grad”, rekla je Ivićeva.
Žrtve proganjanja, kako je rekla, trebalo bi da to prepoznaju i pravovremeno prijave.
“Mnogi ne znaju da se to tretira zakonom i kažnjivo je, a ukoliko se ne prijavi male su šanse da će to prestati samo od sebe. Obično preraste u neke druge oblike nasilja i važno je da se zatraže pomoć i podrška. Ono što mi kao fondacija možemo je da pružimo besplatnu psihološku i pravnu podršku”, rekla je Ivićeva.
Prema podacima Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srpske, od januara do novembra 2021. godine evidentirano je za 48,2 odsto manje krivičnih djela proganjanja u odnosu na isti period 2020. godine, kada ih je bilo 56.
Ivićeva smatra da su žrtve obeshrabrene da prijave djelo te da se proganjanje sigurno nije smanjilo za gotovo 50% za jednu godinu.
“Ove godine je veći broj ubijenih žena”, zaključila je Ivićeva.
(Nezavisne)