BANJALUKA – Narodna skupština Republike Srpske usvojila je Informaciju o neustavnoj transformaciji dejtonske strukture BiH i uticaju na položaj i prava Srpske u kojoj se navodi da institucije Republike Srpske imaju obavezu da insistiraju na dosljednom sprovođenju Dejtonskog sporazuma, naročito Aneksa četiri – Ustava BiH.
Poslanici su jutros usvojili zaključke vladajuće većine u kojima se ističe da Narodna skupština odbacuje sve akte koji su protivustavni i nisu u skladu sa Opštim okvirnim sporazumom za mir u BiH.
Narodna skupština Republike Srpske nastaviće da djeluje u skladu sa osnovnim ustavnim načelom prema kojem je BiH nastala Dejtonskim sporazumom i prema kojem je sastavljena od dva entiteta, Republike Srpske i Federacije BiH (FBiH).
Prema usvojenim zaključcima, stavovi i aktivnosti koji nisu u skladu sa ovim osnovnim ustavnim načelom dovode do narušavanja ustavnopravnog poretka BiH, Republike Srpske i FBiH, te ugrožavaju mir i stabilnost.
U zaključcima se naglašava da svaki udar na konstitutivne narode i ravnopravne entitete Narodna skupština Republike Srpske smatra udarom na Dejtonski sporazum i ustavnopravnu strukturu složene državne zajednice BiH, kao i da će Narodna skupština Republike Srpske reagovati na sve protivpravne i protivustavne akte i aktivnosti domaćih i stranih faktora usmjerene na urušavanje i izmjenu Dejtonskog sporazuma.
BiH je nastala saglasnošću Republike Srpske i FBiH i samo saglasnošću oba entiteta može i postojati, zbog toga je bilo kakva težnja za izmjenom složene dejtonske strukture apsolutno nedopustiva i može dovesti do neželjenih posljedica, ističe se u usvojenim zaključcima.
Narodna skupština Republike Srpske zahtijeva od strana potpisnica i svjedoka Dejtonskog sporazuma, kao i od svih predstavnika međunarodne zajednice da reaguju na donošenje akata koji pozivaju na razgradnju Dejtonskog sporazuma, kao i na svaku aktivnost koja je protivna njegovim odredbama i principima, te da omoguće pokretanje neophodnih procedura kojima će se BiH, Republika Srpska i FBiH vratiti u predviđene okvire ovog međunarodnog sporazuma.
U slučaju izostanka reakcije strana potpisnica, svjedoka Dejtonskog sporazuma i predstavnika međunarodne zajednice na pokušaje razgradnje Dejtonskog sporazuma, Narodna skupština Republike Srpske će pristupiti donošenju novog Ustava Republike Srpske, o kojem će se izjasniti i građani na referendumu. Novi Ustav Republike Srpske zasnivaće se na izvornim principima Dejtonskog sporazuma i omogućiće Republici Srpskoj povrat oduzetih nadležnosti i funkcionisanje u skladu sa Dejtonskim sporazumom, ističe se u zaključcima.
Narodna skupština Republike Srpske zadužuje nadležne institucije Republike Srpske da, bez odgađanja, preduzmu neophodne aktivnosti s ciljem pripreme sveobuhvatne informacije o okolnostima i aktivnostima koje su dovele do donošenja odluke o davanju saglasnosti Republike Srpske na sporazume o formiranju Zakona o odbrani BiH, Zakona o indirektnom oporezivanju BiH, Zakona o Visokom sudskom i tužilačkom savjetu BiH, kao i drugih zakona kojima su derogirane nadležnosti Republike Srpske, kao i onih zakona koji su nametnuti od visokih predstavnika u BiH i kojima se ugrožava ustavno-pravni položaj Srpske zagarantovan Dejtonskim sporazumom.
U zaključcima se napominje da će Narodna skupština Republike Srpske reagovati u pogledu određivanja budućeg statusa Republike Srpske u slučaju bilo kakvih nastojanja protivustavne teritorijalne reorganizacije BiH i bilo kakvih aktivnosti na urušavanju teritorijalne organizacije grada Istočno Sarajevo, “kao i u slučaju svih drugih aktivnosti usmjerenih na transformaciju i dekonstrukciju Dejtonskog sporazuma i strukturu državne zajednice koja je njim stvorena”.
Narodna skupština Republike Srpske kao nosioce suvereniteta prihvata samo entitete i konstitutivne narode u BiH, te bilo kakvo nametanje suvereniteta izvan toga ima neustavan i antidejtonski karakter. BiH posjeduje ograničeni i izvedeni suverentitet koji se ogleda u djelovanju prema trećim državama. Unutrašnji suverenitet pripada Republici Srpskoj i FBiH, naglašava se u zaključcima.
S tim u vezi, Narodna skupština Republike Srpske, kao najvažnije načelo Dejtonskog sporazuma i njegovog Aneksa četiri ističe prava konstitutivnih naroda u skladu sa principima Ustava BiH i međunarodnih dokumenata koji promovišu prava naroda, a koji su dio ustavnog sistema u BiH, uključujući i pravo na samoopredjeljenje, što u okvirima Dejtonskog sporazuma podrazumijeva očuvanje dejtonske strukture i široke autonomije entiteta.
Nadležnosti BiH utvrđene Ustavom BiH su ograničene i taksativno nabrojane u članu 3 tačka 1, dok su nadležnosti entiteta sve one koje Ustavom BiH nisu izričito dodijeljene nivou BiH. To potvrđuju i mehanizmi zaštite entitetskih prava kao i prava konstitutivnih naroda.
U slučaju negiranja prava naroda na samoopredjeljenje koje je proklamovano Poveljom UN i daljoj podršci aktivnostima koje vode razgradnji Dejtonskog sporazuma, Republika Srpska zadržava pravo da konačno odluči o svom budućem statusu, navodi se u usvojenim zaključcima.
Narodna skupština Republike Srpske odbacuje svako djelovanje koje je usmjereno na izmjenu izvornog Dejtonskog sporazuma i njegovog Aneksa četiri – Ustava BiH, koji je temelj postojanja i rada svih institucija i zvaničnika na nivou BiH, te će, kako se ističe, svako djelovanje koje nije u skladu sa Ustavom BiH u budućnosti imati odgovarajuću reakciju iz Republike Srpske.
Djelovanje suprotno stavovima Narodne skupštine Republike Srpske kao najvišeg zakonodavnog i ustavnopravnog organa Republike Srpske, smatraće se ugrožavanjem suvereniteta i ustavnog poretka Republike Srpske. Takve aktivnosti treba odrediti kao krivično djelo po Krivičnom zakonu Republike Srpske, dodaje se u usvojenim zaključcima.
Zaključcima se obavezuju predstavnici Republike Srpske u Predsjedništvu BiH, u Predstavničkom i u Domu naroda Parlamentarne skupštine BiH i u Savjetu ministara, da ne učestvuju u mijenjanju Poslovnika o radu i drugih akata na način da se tim izmjenama smanjuje broj predviđenih srpskih glasova i glasova iz Republike Srpske za donošenje odluka iz njihove nadležnosti.
U usvojenim zaključcima se navodi da je u BiH godinama na djelu sistematska i nelegalna unitarizacija činjena nepravnim postupcima visokog predstavnika uz brutalna kršenja ustavne strukture BiH. Narodna skupština Republike Srpske ne prihvata aktivnosti koje vode neustavnoj unitarizaciji BiH, te “zahtijeva od svih nosilaca vlasti, kako u Republici Srpskoj, tako i u zajedničkim institucijama državne zajednice BiH, da sve svoje aktivnosti usmjere na povrat ustavnih nadležnosti entiteta”.
Prema usvojenim zaključcima, Narodna skupština Republike Srpske će, shodno poštovanju suvereniteta i vladavine prava, pokrenuti inicijativu za ukidanje Kancelarije visokog predstavnika.
“Postojanje i djelovanje visokog predstavnika, kao neizabranog stranog zvaničnika bez ikakve odgovornosti, koji je prisvojio neograničena izvršna, zakonodavna i sudska ovlašćenja koja ne podliježu nikakvoj reviziji, predstavlja kršenje Aneksa 10 Dejtonskog sporazuma kojim su jasno propisane nadležnosti visokog predstavnika”, ističe se u zaključcima Narodne skupštine Republike Srpske.
Aneks 10 Dejtonskog sporazuma kojim je, saglasnošću entiteta koji čine BiH, ustanovljena funkcija visokog predstavnika i definisan njegov zakonski autoritet, ne sadrži odredbe koje mu daju ovlašćenje da izdaje bilo kakve obavezujuće odluke. Neprihvatljiv je i neproduktivan dalji ostanak i ponašanje visokog predstavnika u BiH, čije izjave češće doprinose nesporazumima nego sporazumima u BiH, dodaje se u zaključcima.
Narodna skupština Republike Srpske odbacuje “bonska ovlašćenja” visokog predstavnika kao potpuno neustavna, nezakonita i nelegitimna, budući da njihova primjena predstavlja flagrantnu povredu ustavnopravnog poretka BiH i kršenje osnovnih ljudskih prava, kao i međunarodnih instrumenata za njihovu zaštitu.
Narodna skupština Republike Srpske pokrenuće pitanje sastava i načina rada Ustavnog suda BiH, za koji je navedeno da nema legitimitet zbog prisustva stranih sudija u sastavu Ustavnog suda, koji više političkim nego pravnim djelovanjem nanose nemjerljivu štetu Republici Srpskoj.
Prema usvojenim zaključcima, neprihvatljivo je dalje prisustvo stranih sudija u Ustavnom sudu BiH jer nijedna zemlja u svijetu nema u svom ustavnom sudu mjesta rezervisana za strane sudije, što samo dokazuje da BiH nije suverena zemlja. Prisustvo stranih sudija u Ustavnom sudu nespojivo je sa opredijeljenošću za evropsku budućnost BiH. Ustavni sud BiH u praksi ima i druge nadležnosti koje su atipične u modernom ustavnom sudstvu, koje još proširuje, što je apsolutno nedopustivo.
Vlada Republike Srpske zadužena je da pokrene pregovore sa Vladom FBiH s ciljem urgentnog usaglašavanja zakona o Ustavnom sudu BiH, kojim će biti regulisan njegov sastav i funkcionisanje u skladu sa temeljnim principima Ustava BiH, te “otklonjene sve prepreke za dalji napredak državne zajednice prema EU” i da u narednom periodu “pripremi zakon o rehabilitaciji svih nezakonito smijenjenih lica iz Republike Srpske koji su smijenjeni odlukama visokih predstavnika”.
Narodna skupština Republike Srpske zadužuje Vladu Republike Srpske i druge nadležne institucije da pokrenu reformu institucija pravosuđa na nivou BiH – Suda BiH, Tužilaštva BiH i sistema Visokog sudskog i tužilačkog savjeta, koje je visoki predstavnik nametnuo nezakonitim odlukama, suprotno Ustavu. Zakon o Sudu BiH mora da spriječi proširenu nadležnost suda u odnosu na krivične zakone entiteta, te da omogući formiranje nezavisnog apelacionog suda čija će nadležnost biti ograničena na predmete Suda BiH, dodaje se u zaključcima.
U zaključcima Narodne skupštine navodi se da su reforme nužne i da bi se obezbijedilo da Tužilaštvo BiH bude nezavisno, odgovorno i oslobođeno dominacije jedne političke stranke ili konstitutivnog naroda ili uticaja međunarodne zajednice. Entitetske institucije treba da imaju ovlašćenja u pogledu imenovanja i nadzora nad entitetskim sudijama i tužiocima, a nadležnost u pogledu sudija i tužilaca na nivou BiH treba da bude ravnomjerno raspoređena između entitetskih institucija.
Vlada Republike Srpske zadužena je da analizira efekte neustavnih prenosa nadležnosti sa entiteta na nivo BiH, uključujući nadležnosti prenesene putem tzv. međuentitetskih sporazuma u oblasti odbrane i indirektnih poreza, te da o tome izvijesti Narodnu skupštinu, s ciljem pokretanja razgovora između entiteta i legitimnih predstavnika konstitutivnih naroda o preispitivanju njihove efikasnosti.
Posebno, Narodna skupština Republike Srpske zadužuje Vladu Republike Srpske da izvrši pripreme kako bi se omogućilo eventualno izdvajanje iz PDV sistema BiH i otvaranje posebnog računa za PDV Republike Srpske, budući da radom Uprave za indirektno oporezivanje BiH, kao i načinom raspodjele prikupljenih sredstava, nastaje šteta za Republiku Srpsku i njene građane.
Narodna skupština Republike Srpske nastaviće da djeluje u skladu sa Rezolucijom o zaštiti ustavnog poretka i vojnoj neutralnosti kojom se Republika Srpska obavezala na vojnu neutralnost.
Parlament Republike Srpske podržava saradnju sa NATO-om i njenim ključnim članicama na pitanjima bezbjednosti, ali se protivi članstvu BiH u NATO, najprije zbog toga što neprihvatljivim smatra formiranje NATO granice prema Srbiji, kao i zbog ogromnih troškova koje bi pristupanje ovom savezu proizvelo za Republiku Srpsku i BiH. U slučaju nasilnih pokušaja pristupanja BiH NATO savezu, Republika Srpska će održati referendum na kojem će građani odlučiti o članstvu Republike Srpske u bilo kakvim vojnim savezima, naglašava se u zaključcima.
Zaključke su potpisali šefovi poslaničkih klubova SNSD-a, DNS-a, SP-a, DEMOS-a, NDP-a i Ujedinjene Srpske.
Nakon što su usvojeni zaključci, okončana je posebna sjednica Narodne skupštine Republike Srpske.
Izvor: SRNA