Narodna skupština je 28. marta usvojila Odluku o proglašenju vanrednog stanja na teritoriji Republike Srpske, a kada se počelo govoriti o njegovom ukidanju, pojavila su se različita tumačenja o tome kako se vratiti u normalu i ko je nadležan.
Da li je sve opet u rukama Narodne skupštine, predsjednice Srpske ili Vlade? Za razliku od proglašenja, Ustav nijednom rječju ne govori kako se izlazi iz vanrednog stanja, u kome se RS mirnodopski nalazi prvi put. Ipak, u Narodnoj skupštini kažu da su oni nadležni i za to.
Narodna skupština Republike Srpske, na osnovu člana 70. Ustava, proglašava vanredno stanje (što je i urađeno na 12. posebnoj sjednici). Tačnije, usvojena je Odluka o proglašenju vanrednog stanja za teritoriju RS. S obzirom na činjenicu da ovom odlukom nije bilo predviđeno trajanje vanrednog stanja, što i nije bilo moguće budući da je epidemiološka situacija bila takva, da bi Odluka o vanrednom stanju prestala da važi, ona mora biti stavljena van snage. Za donošenje takve odluke, kojom bi se ova prethodna stavila van snage, odnosno usvojila odluka o prestanku vanrednog stanja, nadležna je Narodna skupština Republike Srpske, kao najviši zakonodavni organ Republike – kažu za Srpskainfo u Odsjeku za odnose sa javnošću parlamenta.
Dodaju da vanredno stanje, odnosno institut vanrednog stanja, predstavlja ustavnu kategoriju i regulisan je članovima 56. 70. i 81. Ustava Republike Srpske.
Međutim, Ustav nigdje eksplicitno ne definiše način okončanja vanrednog stanja, jer je on implicitno definisan načelom zakonitosti i ustavnosti, što je u pravu redovna praksa. To znači da, u skladu sa hijerarhijom pravnih akata, institucija, u ovom slučaju Narodna skupština, donosi akt iste pravne snage o prestanku važenja prethodnog akta. Znači, donosi se odluka o prestanku važenja Odluke o proglašenju vanrednog stanja za teritoriju Republike Srpske. Slična situacija je npr. i kod stavljanja van snage zakona – kažu u NSRS.
Na pitanje da li u ovom trenutku imaju informaciju kada bi vanredno stanje u RS trebalo da prestane da važi, u Narodnoj skupštini kažu da će se to desiti „čim se obezbijede uslovi da institucije, na prvom mjestu Narodna skupština, mogu nesmetano funkcionisati“.
Realno je očekivati da se to dogodi čim epidemiološke prilike dozvole i kada Krizni štab i ljekari procijene da postoje okolnosti za tu mjeru – poručuju iz parlamenta.
Podsjećamo, lider SNSD i srpski član Predsjedništva BiH Milorad Dodik je 4. maja izjavio da je Vlada RS spremna da već za desetak dana predloži Narodnoj skupštini ukidanje vanrednog stanja i vraćanje na vanrednu situaciju, što podrazumijeva i skraćenje policijskog časa, kao i ponovni rad određenih privrednih subjekata i uslužnih delatnosti, uz propisane mjere zaštite.
Zamjenik predsjednika Odbora za Ustavna pitanja NSRS Davor Šešić (SDS) smatra da je vrijeme za to, s obzirom na popuštanje mjera zabrane koje se tiču građana i rada ugostiteljskih i drugih djelatnosti.
S obzirom da je Vlada bila predlagač odluke da se uvede vanredno stanje, Vlada bi trebalo da predloži i njegovo ukidanje, a da NSRS to potvrdi. To je procedura koja je trenutno moguća. Mislim da je vrijeme da Skupština o tome raspravlja. Posebno da se vidi da li je vanredno stanje bilo opravdano i da li je vrijeme koje je RS provela u vanrednom stanju iskorišteno na najbolji način. Da li su odluke donesene u skladu s preporukama struke? Bili smo svjedoci da su se mjere mijenjale iz dana u dan. Imali smo prije nekoliko dana rast oboljelih i najavu još strožijih mjera, a onda posle tri dana imamo najavu da će se od ponedjeljka te mjere relaksirati. To su čudne varijacije i biće interesantno da se o tome raspravlja – kaže Šešić za Srpskainfo.
Kako je bilo u Srbiji
Poređenja radi, vanredno stanje u Srbiji uvedeno je 15. marta trojnim potpisom predsjednika Republike, Skupštine i Vlade, bez sazivanja parlamenta.
Kada je prije nekoliko dana došlo vrijeme da se takvo stanje okonča, odluku o prestanku vanrednog stanja donijela je Narodna skupština Srbije. Skupština je prije toga prvo potvrdila odluku o uvođenju vanrednog stanja u Srbiji.
Slobodan Popadić, srpskainfo.com