Bioskopska zarada na američkom tržištu za 2023. godinu premašila je devet milijardi dolara, dok se globalna zarada filmske industrije kreće oko 33,4 milijarde dolara u prošloj godini, nagovještavajući postepen oporavak filmske industrije, ali i velike promjene unutar kinematografije.
Zarada američkih bioskopa je poboljšanje u odnosu na 7,4 milijarde dolara ukupne prodaje karata iz 2022. godine iako i dalje zaostaje za 11,4 milijarde dolara prihoda iz 2019, posljednje godine prije pandemije kovida 19. Na svjetskom nivou teško da će se 42 milijarde dolara zarade iz 2019. brzo dostići, ali ipak je zarada veliki napredak u odnosu na 25,9 milijardi dolara u 2022. godine i 21,3 milijarde dolara iz 2021. godine.
Generalno gledano ove cifre pokazuju da se publika ipak vratila u bioskope nakon dvije teške godine krize, izazvane pandemijskim zatvaranjima, brojnim odgađanjima premijera, usponom striminga i holivudskim štrajkom scenarista i glumaca. Posljedice na Holivud, a time automatski na ostatak svijeta se bile teške i letimičan pogled na spisak filmova sa velikim zaradama otkriva brojne promjene unutar filmske industrije. Nakon skoro 15 godina na čelu liste filmova sa najvećom zaradom našla su se čak tri filma koja nisu dio neke franšize, niti pripadaju žanru superherojskih ekranizacija.
Uspjeh filmova Barbi i Openhajmer, koji su izašli zajedno tokom istog vikenda, te (ne)očekivan uspjeh ekranizacije video-igre Super Mario Bros, izazvao je entuzijazam, ne samo oko filmova, već i samog odlaska u bioskop. Nakon dugo vremena unutar američke i globalne kinematografije desio se raznolik izbor ponude od eksplozije niskobudžetnih horora, preko jačeg proboja nezavisnih filmova do totalnih iznenađenja poput filma Zvuk slobode. Ukratko, bioskopska ponuda sa filmovima različitih žanrova i nivoa budžeta.
Analitičar čuvenog portala Komskore Pol Dergarabedijan kaže da su ove brojke više od pukog zbira dolara i zarade.
– Zarada od devet milijardi dolara u SAD više je od pukog sabiranja dolara i centi, radi se o važnim lekcijama naučenim u jednoj od najznačajnijih i najizazovnijih godina za filmski biznis. Gledaoci su ponovo postali najmoćniji igrači u Holivudu i daju praktične informacije na sedmičnoj bazi studijima i kreativcima koji mogu mnogo naučiti iz neočekivanog uspjeha filmova koji nisu bili ni na radaru početkom godine niti su ulazili u marketinške analize studija. Kako se istorijska godina za Holivud bliži kraju nakon bure izazvane štrajkovima, strimingom i promjenjivim ukusom publike, poenta je da bioskopsko iskustvo ostaje suštinski dio eko-sistema zabave – rekao je Dergarabedijan.
I to jeste najveći uspjeh fenomena Barbihajmer, da je vratio fokus ideje odlaska u bioskop širom svijeta, što u industriji naravno žele ponoviti, ali za to prosto nema formule, kao što se na ružan način otkrilo da formula o superherojima više ne funkcioniše. Naprosto je pohlepa industrije, višak filmova, odlazak kreativaca u drugi plan i sve lošije priče doveo do zasićenja publike maskiranim osvetnicima i serije katastrofa na blagajnama, podijeljenim podjednako između vodećih studija Marvel i DC.
Sa druge strane, čini se da filmovi bazirani na video-igrama, koji su bili poznati kao izazov za uspješan razvoj, dobijaju veću privlačnost, kako kroz visokobudžetne (Super Mario, Sonik, Ančarted), tako i kroz niskobudžetne projekte (Pet noći kod Fredija). Nakon decenija otkako filmadžije pokušavaju da realizuju filmove o video-igrama, konačno počinju ostvarivati svoj potencijal na kino-blagajnama. Ono što je zanimljivo da su svi filmovi koji su uspjeli na bioskopskim blagajnama imali snažnu podršku tzv. generacije Z, kako putem društvenih mreža poput Tik toka, tako i njihovim odlaskom u bioskope, podstaknut putem brojnih video-akcija. Јedna od pozitivnih posljedica kreativne i komercijalne krize u Holivudu, jeste snažan prodor globalnih filmografija poput dalekoistočne, južnoameričke, afričke i Bolivuda, koji su putem striminga razbili barijeru titlova, a potom počeli sve masovnije da privlače publike u bioskope. Naravno, iako to nije ni blizu posjećenosti spektaklima iz Holivuda, nije više ni geto specijalizovanih art bioskopa, jer prisustvo dva kineska filma na mandarinskom jeziku poput Crvene rijeke i Lutajuće zemlje 2, među deset najgledanijih filmova, bilo je nezamislivo do prije koju godinu.
Teško je davati predviđanja za ovu godinu, posebno zbog brojnih odgađanja filmova zbog posljedica štrajka scenarista, što će se prije svega osjetiti na američkom tržištu, ali godini u kojoj se očekuje premijere nastavaka Dine, akcionog spektakla Imperator Furioza DŽordža Milera, nastavaka DŽokera, moguće je da se krije i neko novo iznenađenje za boks-ofisu.
Rekorderi
U top 10 filmova sa najvećom zaradom očekivano dominira osam američkih i dva kineska filma, ali se među deset najgledanijih filmova našlo samo četiri nastavka franšize, što se nije desilo godinama.
- Barbi (1,4 milijarde dolara)
- Super Mario Bros (1,36 milijardi dolara)
- Openhajmer (952 miliona dolara)
- Čuvari galaksije (845,5 miliona dolara)
- Brzi i žestoki 10 (704,7 miliona dolara)
- Spajdermen: Putovanje kroz Spajdersvijet (690,5 miliona dolara)
- Crvena rijeka (673 miliona dolara)
- Lutajuća zemlja 2 (604 miliona dolara)
- Mala sirena (569,6 miliona dolara)
- Nemoguća misija: Obračun mrtvih – Prvi dio ( 567,5 miliona dolara)
Foto: Gerd Altmann, Pixabay