Zavičajni klub “Izvor” iz Doboja, koji okuplja nekadašnje srpske stanovnike Sarajevsko-zeničke regije, osvojio je drugo mjesto na 18. Saboru srpskog izvornog narodnog stvaralaštva u Vojkovićima.
Predsjednik Skupštine “Izvora” Rada Janjušić rekla je novinarima da su osvojili ukupno drugo mjesto u sve tri takmičarske discipline – literarni rad, običaji i izvorno pjevanje.
“Prijavili smo literarni rad na temu svadbe koji je napisao Dragiša Bodiroga, član koji se najbolje razumije u etnologiju i stare običaje”, izjavila je Janjušićeva.
U disciplini izvorno pjevanje nastupili su članovi muške i ženske izvorne pjevačke grupe, dok je kod običaja predstavljen scenski prikaz svadbe iz okoline visočke nahije iz perioda Kraljevine Jugoslavije, sa originalnim rekvizitima iz tog perioda od nošnje, posuđa, sofre, što je po Janjušićevoj uticalo i na visok plasman.
“Prikazan je običaj dovođenja mlade u kuću u to vrijeme. Kada ona prilazi vratima daje joj se nakonjče pa sito, dok svekrva govori ’koliko ima rupica na situ toliko ona nama godinica poživjela u zdravlju’. Baca jabuku dok svekrva govori `da svijetli kao luč`. Nakon toga mlada baca sito zatim na prag stavlja peškir i jabuku. Ulazi u kuću desnom nogom, gdje je postavljen stočić da se vidi da li je mlada snalažljiva i da li će ga skloniti”, opisala je Janjušićeva.
Ona dodaje da scenski prikaz prate muštulugdžije, čajo, pjesma, kićenje, a u skladu sa tadašnjim običajima.
Bodiroga kaže da je za scenario koristio ranija istraživanja o visočkoj nahiji, kao i vlastita tokom osamdesetih godina neposredno od ljudi koji su učestvovali u tim običajima za vrijeme Kraljevine.
“Imao sam sreće da sam uspio sačuvati te predmete iz tog perioda koje sam sakupljao četrdesetak godina”, izjavio je Bodiroga, i kao karakteristiku tog perioda naveo takmičarski duh među narodima tog kraja u izradi nošnji, posuđa te drugih upotrebnih predmeta.
Prema njegovim riječima Srbi su u to vrijeme koristili bakarno posuđe, trpeza nije bila bogata, ali su bogati bili običaji u pjesmi, igri i veselju, izdvojviši bogate zlatoveze za kićenje za čiju izradu je djevojkama trebalo i do 20 dana.
Jedan od osnivača “Izvora” Stojan Golubović kaže da nastoje da stare običaje prenesu i na mlađe, upražnjavajući ih tokom svadbi kroz nošnje i pjesme.
Predsjednik Upravnog odbora “Izvora” Vlado Mojević kaže da članovi i na druge načine aktivno rade da se sačuvaju i predstave običaji sarajevsko-zeničke regije, i da su u etno-stilu uredili jednu od prostoriju udruženja.
On je najavio da će zahvaljujući podršci Predsednika Republike Srpske ove godine nastupati na Balkanskom festivalu u Banjaluci i Saboru Krajišnika u Kovilovu u Srbiji, podsjetivši da su prošle godine učestvovali na sajmu u Novom Sadu.
Mojević kaže da “Izvor” ima šta da pokaže zbog čega je uvijek dobro prihvaćen i kao cilj istakao rad na podmlađivanju članstva.
Zavičajni klub “Izvor” Doboj osnovan je 2006. godine i okuplja građane sa područja sarajevsko-zeničke regije koji su svoja vijekovna ognjišta morali napustiti zbog progona tokom ratnih dejstava od 1992. do 1995. godine.
“Izvor” je na međunarodnom Saboru izvornog srpskog stanovništva u Vojkovićima, osvojio prvo mjesto za scenski prikaz “Svadbe” 2016. gidine, drugo mjesto za prikaz “Krađe mlade” 2019. godine, treće mjesto za prikaz “Božića” 2022. godine.
Članovi ovog udruženja su snimili tri dokumentarna filma i to “Ploska”, koji je zasnovan po istinitom događaju, “Svadba u visočkoj nahiji” i “Miridba”.
Članovi Zavičajnog kluba “Izvor” iz Doboja večeras su proslavili uspjeh koji su ostvarili na Saboru srpskog izvornog narodnog stvaralaštva u Vojkovićima od 31. avgusta do 1. septembra.
Foto: rtvdoboj.org/srna,rs, srna.rs
/SRNA/