Centralna izborna komisija Bosne i Hercegovine (CIK) zbog preuranjene kampanje, zloupotrebe resursa i zloupotrebe djece u političke svrhe kaznila je stranke i pojedince sa ukupno 922.000 KM, a što, sudeći po učestalosti kršenja zakona, i nije dovoljno.
Kada je riječ o strankama, najviše je kažnjen SNSD, i to sa ukupno 120.000 KM, dok je Draško Stanivuković, predsjednik PDP-a, pojedinac sa najviše izrečenih kazni, i to 38.000 KM. Iza SNSD-a najviše kazni je izrečeno SDA, i to ukupno 109.000 KM, dok je na trećem mjestu PDP, koji je kažnjen sa 81.500 KM.
Stranke i pojedinci tokom prošle i u ovoj godini najviše su kažnjavani zbog preuranjene kampanje. Po tom osnovu CIK je izrekao 146 kazni ukupne vrijednosti 690.000 KM. Nakon toga slijede kazne za zloupotrebu djece u političke svrhe, gdje je izrečeno 27 novčanih kazni u vrijednosti od 126.000 KM te “svega” 21 novčana kazna u vrijednosti od 106.000 KM.
“Iz ponašanja političkih stranaka nismo vidjeli da su kazne odvraćajućeg karaktera, iako su te kazne značajno povećane u odnosu na ono što smo imali. Problem je činjenica što većina vladajućih partija svoju kampanju, pa i te sankcije, ne finansira iz sredstava do kojih teško dolazi, već iz prihoda koji su uglavnom iz budžeta”, rekao je Srđan Traljić iz “Transparensi internešnela BiH”.
Inače, ova organizacija je, kada je riječ o zloupotrebi resursa, preuranjenoj kampanji i zloupotrebi djece u političke svrhe, bila najaktivnija. Uglavnom, CIK je odluke o kaznama donosio po njihovim prigovorima, a osim toga reagovali su u manjem broju slučajeva i po službenoj dužnosti, ali i po prigovorima ostalih političkih partija.
Traljić smatra da je najveći problem stav koji je zauzeo CIK, a koji se odnosi na zloupotrebu resursa, istovremeno naglašavajući da je poražavajuće da su od 200 i nešto prijava samo u 11 slučajeva izrečene te kazne.
“Nekoliko prijava nam je otpalo pod obrazloženjem da je novac planiran budžetom iako sredstva nisu bila redovna i nisu planirana ranijih godina. Našli smo nekoliko slučajeva da su sredstva isplaćivana iz budžetske rezerve koja su po definiciji neplanirana sredstva, ali obrazloženje CIK-a je da je i budžetska rezerva planirana budžetom.
Zauzeli su stav da se niko ne može kazniti”, rekao je Traljić, dodajući da je pitanje da li bi eventualno povećanje kazni dalo rezultat i naglašavajući da u BiH s ovim nivoom korupcije treba mijenjati mnoge stvari kako bi se preuranjenoj kampanji i zloupotrebi resursa stalo ukraj.
Što se tiče kazni, među strankama koje su platile značajan iznos je i SDP, koji je ukupno kažnjen sa 66.000 KM, dok je SDS zajedno sa SDS-om “Volja naroda” i pojedinačnim kandidatima tih stranaka kažnjen sa oko 55.000 KM.
Inače, CIK je tokom prošlih izbora prvi put ozbiljno pristupio kažnjavanju političkih partija i pojedinaca, mada iz sjednica na kojima se o tome odlučivalo može se zaključiti da im praksa i nije bila ujednačena jer su u pojedinim slučajevima kažnjavali partije i pojedince, a u drugim praktično istim slučajevima ih oslobađali.
U pojedinim slučajevima CIK je kažnjavao i zbog prenošenja tekstova na ličnim Facebook profilima, a neki su kažnjeni i što su objavili liste kandidata, iako su te iste liste kandidata bile već objavljene i poslane u inostranstvo onima koji glasaju putem pošte.
Uglavnom, CIK se vodio time da prvi put partije i pojedince za prekršaj kazni sa minimalnom kaznom od po 3.000 KM, a u slučaju počinjenja istog prekršaja onda kasnije te kazne povećavao. Ovoj praksi pojedini članovi CIK-a kao što je Vanja Bjelica Prutina su se protivili, ističući da te kazne treba da budu daleko veće s obzirom na to da manje-više uglavnom iste partije i pojedinci krše Izborni zakon BiH.
Trenutno se pred Centralnom izbornom komisijom nalaze zahtjevi većine partija i pojedinaca da se kazne koje su im izrečene plate u ratama, a što CIK uglavnom odobrava.