Šefica njemačke diplomatije Analena Berbok je turneju Zapadnog Balkana završila posjetom Beogradu u petak, posle zaustavljanja u Sarajevu i Prištini prethodnog dana. Ona je u obilazak regiona pošla sa namjerom da postavi branu uticaju Rusije na jedine tri države regiona koje nisu članice ni EU ni NATO.
U Beogradu, predsjednika Srbije Aleksandra Vučića je pozvala da zauzme jasan stav o ruskoj invaziji Ukrajine. “U Ukrajini, ulog je ništa manje nego zajedničke evropske vrijednosti mira, slobode, demokratije i blagostanja,” rekla je poslije sastanka sa njim.
Vučić godinama njeguje bliske odnose sa predsjednikom Vladimirom Putinom. Srbija, od 2014. kandidat za članstvo u EU, jeste nedavno u Ujedinjenim nacijama glasala za osudu ruske agresije, ali kategorički odbija da se priključi Uniji u sankcijama protiv Moskve.
Njemačka ne spori što se “Srbija zalaže da jasan kurs ka EU i bliske kulturne i društvene veze sa Rusijom ne budu uzajamno isključive,” rekla je Berbokova. “Upravo stoga, zbog kršenja međunarodnog prava koje posmatramo, od naših država se očekuju jasne riječi i jasna djela.”
Vučić je defanzivno reagovao na pojedina pitanja novinara o odbijanju Beograda da se priključi sankcijama. “Srbija nije učinila ništa da povredi Ukrajinu,” rekao je.
Na pitanje njegovog ličnog distanciranja od Putina, odgovorio je: “Ne znam od čega treba da se ogradim … Ovde se ne radi o ljudima” i dodao da od početka rata nije kontaktirao sa ruskim nosiocima vlasti.
Berbokova je od Srbije zatražila i da učini “vidljiv pomak ka dijalogu, ka normalizaciji srpskih odnosa sa Kosovom.” Beograd i Priština poslije srpskih izbora u aprilu treba da “povuku uveliko okasnile korake ka sveobuhvatnom, obavezujućem sporazumu.”
Prethodno veče, u Prištini, sličnu poruku je uputila posle razgovora sa kosovskim premijerom Albinom Kurtijem. Intenziviranje evropskog angažmana u regionu ne znači oslobađanje zemalja regiona od ranije postavljenih uslova, uključujući izgradnju povjerenja, rekla je.
U Beogradu je kao “neprihvatljive” opisala aktivnosti protiv teritorijalnog integriteta i suvereniteta Bosne i Hercegovine. “Te aktivnosti podrivaju stabilitet cijelog regiona,” upozorila je.
Isto to je kritikovala i na otvaranju turneje, u četvrtak prijepodne u Sarajevu. Berbokova je obećala da će Zapad zaustaviti “one koji ovde … iz sebičnih pobuda ugrožavaju mir” i da neće dopustiti narušavanje krhke stabilnosti.
To je prevashodno poruka lideru bosanskih Srba Miloradu Dodiku, koji uz podršku Rusije sve agresivnije zagovara secesiju srpskog dijela zemlje.
Berbokova je u Sarajevu upozorila da strani investitori traže stabilnost i jasnu regulativu. “Privredni interesi i privrženost osnovnim vrijednostima idu ruku pod ruku,” rekla je. Bez demokratije, vladavine prava i međunarodnih ugovora, neće biti ni investicija.
Uoči polaska na put, u Berlinu, Berbokova je priznala da je EU prethodnih godina razočarala i zapostavila region i time otvorila “prodor aktera poput Rusije, koje evropska budućnost ne zanima.”
(DPA)